In dit artikel spreekt de auteur van Key Performance Indicators bij het bereiken van uw organisatiedoelen. Hij richt zich daarbij met name op het belang en het bestaan van een causale relatie tussen uw organisatiedoelen en de KPI’s die u selecteert.
Haaien en ijsjes
Wist u dat mensen die ijsjes eten aanzienlijk vaker worden aangevallen door haaien dan mensen die geen ijsjes eten? Maar wacht, ik loop vooruit op zaken. Laten we bij het begin beginnen.
Missie, visie en strategie
Missie, visie en strategie. Samen vormen ze de korte, knapperige belichaming van het DNA van een onderneming. Kort en knapperig. Want als de woordsoep te diep is, verzuipt uw idee. Missie, visie en strategie vatten in een paar zinsneden samen wat de doelen van het bedrijf zijn en welke waarden uw bedrijf aanhangt. Maar hoe gaat uw bedrijf die doelen bereiken?
Key Performance Indicators
Een onderneming gaat haar doelen bereiken door haar prestaties te meten en de handelingen van haar werknemers richting die doelen te sturen. Hier komen Key Performance Indicators (KPI’s) om de hoek kijken. KPI’s zijn variabelen die de prestaties van de verschillende onderdelen van een organisatie meetbaar – en periodiek vergelijkbaar – maken. Een organisatie moet met een heleboel factoren rekening houden bij de implementatie van haar KPI’s. Denk daarbij aan de volgende zaken.
- Aansluiting van de KPI’s bij de handelingsbevoegdheid van de werknemers binnen de organisatie;
- De koppeling van effectieve prikkels aan de KPI’s, zodat het gedrag van de werknemers gestuurd kan worden;
- Betrouwbare meetbaarheid van de KPI’s;
- Meetbaarheid door de strategische besluitvormers (en niet alleen door degenen wiens prestatie gemeten wordt);
- Periodieke vergelijkbaarheid van de KPI’s;
- Stuurbaarheid van de KPI’s (ze moeten te beïnvloeden zijn door de besluitvormers);
- Een causale relatie tussen de KPI’s en de organisatiedoelen.
Dit is lang geen uitputtende lijst en over elk van die punten kan een bibliotheek worden volgeschreven. Het is echter dat laatste punt waar ik het hier over wil hebben.
Causaliteit versus correlatie
Wist u dat mensen die ijsjes eten aanzienlijk vaker worden aangevallen door haaien dan mensen die geen ijsjes eten? Alle beschikbare statistieken vertellen ons dat dat waar is. Moet ik stoppen met ijsjes eten? Smaken mensen lekkerder na de consumptie van een ijsje? Zo ja, welke smaak vinden haaien het lekkerst?
Voor we conclusies trekken over de culinaire voorkeuren van haaien, laten we eerst achter het behang van de statistieken kijken. De data toont ons een correlatie tussen het aantal ijsjes dat verkocht wordt en het aantal haaienbeten: als de consumptie van ijsjes omhoog gaat, gaat het aantal haaienbeten ook omhoog. Als de consumptie van ijsjes omlaag gaat, gaat ook het aantal haaienbeten omlaag. Het lijkt alsof de drijvende factor achter het aantal haaienbeten het aantal verkochte ijsjes is. Als we echter met een bredere blik naar de data kijken, zien we echter dat het aantal haaienbeten óók omhoog gaat, als de temperatuur omhoog gaat en er meer mensen gaan zwemmen. Ook het aantal verkochte ijsjes gaat omhoog, als de temperatuur omhoog gaat.
De drijvende factor
In een tijdelijke aanval van boerenverstand, concluderen we dat de drijvende factor achter zowel de ijsconsumptie als de haaienbeten de temperatuur is. Er is een gedeelde drijvende factor, die zorgt voor een correlatie, zónder dat er sprake is van causaliteit.
Causaliteit en KPI’s
Bij het bepalen van KPI’s is het van belang dat de prestatie die gemeten wordt, bijdraagt aan de doelrealisatie van de onderneming: er moet een causale relatie zijn.
Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen: de marketingafdeling stelt vast dat één op de 20 bezoeken aan de bedrijfswebsite leidt tot een aankoop. De instinctieve reactie kan zijn om ‘verkeer naar de bedrijfswebsite’ als KPI te implementeren. Immers, er is een correlatie tussen bezoeken en aankopen: hoe meer bezoeken, hoe meer aankopen. Maar is dat ook zo? Is er inderdaad sprake van een lineaire relatie tussen het aantal bezoeken en het aantal aankopen. Als dat het geval is, dan is kan de KPI ‘verkeer naar de bedrijfswebsite’ een goede KPI zijn. Als die lineaire relatie niet bestaat, moet naar de wérkelijke drijvende factor gezocht worden. Stel dat de aankopen grotendeels plaatsvinden tijdens kortingsacties, dan kan de KPI zijn ‘meer verkeer naar de bedrijfswebsite tijdens kortingsacties’.
De tweede KPI lijkt op de eerste, maar hij drijft heel ander gedrag van de organisatie. Om goed te scoren op de KPI ‘verkeer naar de bedrijfswebsite’ kan een effectieve maatregel zijn om met meer web banners te adverteren, om zo kliks naar de bedrijfswebsite te generen. Dat zijn echter generieke kliks, die zowel tíjdens als buiten de kortingsacties vallen. Om goed te scoren op de KPI ‘meer verkeer naar de bedrijfswebsite tijdens kortingsacties’, heeft het meer zin om ruchtbaarheid te geven aan kortingsacties. Dit is slechts een eenvoudig voorbeeld, maar diezelfde afweging van causaliteit moet gemaakt worden bij de keuze van elke KPI.
Conclusie
Zorg dat er sprake is van een causale relatie tussen de KPI’s en de doelen van uw organisatie. En nog iets… u kunt gerust ijsjes blijven eten.
Winston Hoeijmans
Control professional bij i4talent
Juli 2019
Heeft u advies nodig over KPI’s, business control of managementrapportage in het algemeen, neem gerust contact op met Winston: 06-83617352.
